Wat is Myiasis?
Myiasis of huidmaden ziekte is een veelvoorkomende aandoening bij schapen en andere langharige dieren die groeivertraging en vacht- en huidbeschadigingen tot gevolg heeft. In ernstige gevallen kan het zelfs de dood van het dier tot gevolg hebben.
Myiasis wordt veroorzaakt door de maden van de vlieg Lucilia sericata (ook blauwgroene bromvlieg of groene vleesvlieg genoemd).
De ziekte verloopt snel. De vlieg legt eitjes in de vacht of op een wond. Binnen enkele uren tot dagen ontwikkelen deze zich tot maden. Deze dringen door de huid diep in het weefsel binnen. Meestal dringen de maden op het kruis door de huid, maar soms ook op andere plekken, zoals in de flanken. In het laatste geval vreten ze zich door de buikwand en is de afloop meestal dodelijk.
Doordat myiasis zo snel verloopt, kan het zelfs de meest ervaren geitenhouder gebeuren dat hij de eerste verschijnselen niet op tijd waarneemt. Dagelijkse controle is daarom noodzakelijk.
Hoe is Myiasis te herkennen?
Aangetaste dieren hebben jeuk en pijn en bijten naar de aangetaste plekken. Ze zijn hierdoor zeer onrustig. Vaak zie je ze stampen met de achterpoten en veelvuldig kwispelen met de staart ook blijkt uit hun hele gedrag dat ze duidelijk niet lekker zijn. Vaak zie je in de vacht een wat donkere natte plek. Deze plek stink ook en bij nadere bestudering zie je de maden krioelen in de open wond.
Dit is niet echt een prettig gezicht maar het betekent wel dat er direct actie moet worden ondernomen.
Wat kun je doen wanneer je Myiasis bij een dier ontdekt? Als eerste zul je rondom de aangetaste plek al het haar weg moeten knippen. Vervolgens moeten alle maden verwijderd en gedood worden. Dit kan door het wassen met veel water en een desinfecterende zeep. Zorg er voor dat er geen enkele made achterblijft. Deze maden scheiden namelijk een stof uit die de wond openhoudt. Daarna kunnen de dieren worden gewassen met foxim (Sebacil) of diazinon (Neocidol). Als antibiotica kan Neopen worden gebruikt. Ook het middel Click wordt genoemd. Dit heeft ook een preventieve werking. Het is natuurlijk goed mogelijk dat u al deze middelen niet in huis heeft terwijl er wel direct gehandeld moet worden. Was in dat geval de wond heel zorgvuldig uit met desinfecterende zeep die ook bij mensen wordt gebruikt. Bijvoorbeeld Unicura G11.
Hoe kun je Myiasis voorkomen?
Omdat voorkomen natuurlijk altijd beter is dat genezen, zal hier de meeste aandacht aan moeten worden besteed. Myiasis komt het meeste voor is de maanden juli en augustus wanneer het enigszins warm en vochtig weer is. In deze maanden is het dan ook zaak om de stal regelmatig uit te mesten en van vers stro te voorzien. (een vuile stal trekt de vliegen aan).
Ook kun je bij de dieren de haren wegknippen op de plaatsen waar normaal gesproken bij de dieren de mest of de urine in blijft hangen. Bij de bokken moet vooral de buik zo kort mogelijk worden geknipt om dat hier de haren de urine vasthouden. Ook zitten hier wat huidplooien waarin de vliegen graag eitjes leggen.
Ook de achterkant moet kort geknipt worden. Vooral als een dier wat dunne mest heeft is het raadzaam de achterkant schoon te wassen. Naast alle hierna nog te noemen officiële middelen is er ook een huis-, tuin- en keukenmiddel wat, wanneer je niet teveel dieren hebt, goed kan worden gebruikt.
Zelf spuiten we de dieren nadat ze geknipt en gewassen zijn in met zeer sterk ruikende aftershave. Ze ruiken hierdoor niet meer naar geit en de vliegen blijven uit de buurt.
De dieren kunnen ook vooraf behandeld worden met Neocidol of Click.
Voorkom ook dat de dieren dunne mest krijgen, dus ontworm tijdig en kijk goed wat de dieren te eten krijgen.
Hopelijk krijgt u hier nooit mee te maken, maar wanneer u het waarneemt, handel in ieder geval snel.
Arie Tempelman
